De voedselveiligheid is hoog in Nederland, maar we moeten er wél alert op blijven en toezicht houden. Een slim IT-systeem dat helpt de kwaliteit van je product én procedures te bewaken.
Maak van voedselveiligheid prio: optimaliseer je kwaliteitssysteem
Kerstmis, Sinterklaas en over een paar weken Pasen. Momenten waarop bijna heel Nederland met de familie geniet van feestelijke brunches of diners. Lekker eten, goede wijnen en gezelligheid. Niet echt een moment waarop je aan voedselveiligheid denkt. Wist je dat de veiligheid van onze biefstuk of romige aardappelgratin helemaal niet zo vanzelfsprekend is als het lijkt? In de food- & agro-industrie wordt iedere dag keihard gewerkt aan produceren van etenswaren met zo min mogelijk gezondheidsrisico’s. Het beste gereedschap om dit te bewerkstelligen? Een slim IT-systeem dat helpt de kwaliteit van je product én procedures te bewaken. Van monsteronderzoek tot traceability.
Een sterk signaal van de NVWA
De kwaliteit van ons eten en drinken ligt in Nederland al jaren ongekend hoog. Toch heeft de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit in haar jaarplan van 2019 voedselveiligheid als eerste prioriteit aangemerkt. Liefst 52 procent van haar beschikbare toezichtscapaciteit zal dit jaar besteed worden aan het onderwerp. De focus ligt weliswaar op bijzondere eet- en drinkwaren zoals babyvoeding en medische voeding, maar de NVWA geeft met dit jaarplan een sterk signaal af. Já, de voedselveiligheid is hoog in Nederland, maar we moeten er wél alert op blijven en toezicht houden.
Voedselveiligheid: risico = gevaar x blootstelling
Voedselveiligheid gaat veel verder dan controle op de levensmiddelen die aan consumenten worden verkocht. Dat toezicht vindt plaats door de gehele productieketen. Van antibioticagebruik in varkensstallen tot diervoeder, van een correct slachtproces tot dierlijke bijproducten en de productie zelf. Hoewel de NVWA steekproefsgewijs food- en agrobedrijven controleert, ligt de verantwoordelijkheid van de kwaliteit van producten nog altijd bij de organisaties zelf. Of een bepaald product een risico vormt voor je gezondheid is niet eenduidig te zeggen. Over het algemeen geldt de stelregel: risico = gevaar x blootstelling. Nitraat is bijvoorbeeld een stof die in sommige voedingsmiddelen zit. Potentieel gevaarlijk, maar in kleine hoeveelheden vormt het geen risico voor de volksgezondheid. Andersom hoeft een stof niet gevaarlijk te zijn, maar kan het in grote hoeveelheden juist wél schade aanrichten. Denk maar aan vitamine C.
Hoofdrisico’s voor voedselproducenten
We hebben gezien dat het vaststellen van risico’s en dus het bewaken van de voedselveiligheid niet zo simpel is als het lijkt. Daarnaast zijn er veel verschillende gradaties in het verwerkingsproces van voedsel in de food- & agrosector. Je hebt als producent dus in meer of mindere mate te maken met wet- en regelgeving. Het verpakken van aardappels is immers niet hetzelfde als het maken van babyvoeding. Toch zijn er wel een aantal hoofdrisico’s aan te wijzen waar iedere voedingsmiddelenproducent mee te maken krijgt.
- Een biologisch risico in de vorm van virussen, schimmels, bacteriën en parasieten. Deze micro-organismen komen in onze voeding terecht door slechte hygiëne tijdens de productie.
- Chemische risico’s. Deze stoffen kunnen van nature in voedsel voorkomen of tijdens het productieproces erin terecht komen. Denk maar aan pesticide op fruit of chemische verontreiniging zoals melanine in de Chinese babymelk.
- Fysieke risico’s zoals kikkers die per ongeluk in een salade terecht komen of stukjes glas in vlees. Bijvoorbeeld als een lamp springt in de buurt van een verpakkingslijn. Niet smakelijk en je kunt er ook nog eens ziek van worden of letsel oplopen.
- Risico’s in de vorm van allergenen. Het meest bekende risico, maar voor slechts een beperkte groep mensen gevaarlijk. Daarom is zorgvuldige en juiste etikettering extra belangrijk. Vandaar ook de verschillende terugroepacties op verkeerde labels die je ongetwijfeld hebt meegekregen de afgelopen tijd.
Optimaliseer je voedselproductieketen met de juiste IT
Die kennis en bewustwording zijn natuurlijk essentieel, maar je kunt de kwaliteit van je voedsel en dat van je productieproces met de juiste hulpmiddelen nog beter optimaliseren. Waar mensen werken, worden immers fouten gemaakt. Ook in de food- & agrosector. Denk maar aan een productiefout waarbij de verkeerde grondstof wordt gebruikt of een etiket met foutieve informatie.
De juiste IT-oplossing kan een enorme kwaliteitsslag betekenen voor jouw productie- en logistieke keten. Van het beheersen van productrisico’s tot aan uitgebreide controles van waren, inclusief verslaglegging. Denk maar aan het kunnen traceren van je producten wanneer inderdaad ergens de verkeerde grondstof is gebruikt. Zo hoef je niet de productie van een hele dag op te sporen en te vernietigen. Wanneer je je traceability-oplossing op orde hebt, roep je heel specifiek de batch terug waar het mis is gegaan. Een dergelijk systeem scheelt jou als producent enorm in de kosten, maar biedt daarnaast ook extra veiligheid voor de consument. Dat consumentenvertrouwen is goud waard.
Scherp je kwaliteitssysteem aan en creëer waarde als voedselproducent
Een ERP-systeem dat past bij de werkwijze en behoeften van jouw type bedrijf helpt je om meer inzicht te krijgen in je productieketen en logistiek én in je eigen verbetermogelijkheden. Het is geen gouden ei, maar draagt wél bij aan het verbeteren van je kwaliteitssysteem. De registratie van audits, controles bij uitlevering, productonderzoek: elk proces kan geïntegreerd worden in een dergelijke IT-oplossing. Natuurlijk, het aanscherpen of vernieuwen van een kwaliteitssysteem kan weerstand oproepen in een organisatie. Elke verandering is moeilijk. Zie het echter niet als een probleem, maar als een kans om waarde te creëren voor je bedrijf. Bespreek verbeterpunten, deel en begrijp elkaars inzichten en leer van elkaar.
Maak je net als de NVWA van voedselveiligheid prioriteit? Benieuwd hoe je je kwaliteitssysteem kan integreren met logistiek of heb je een bredere vraag? Ik ga graag met je om de tafel.